Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Soçi dönüşünde gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Erdoğan, Putin’le Tahıl Koridoru görüşmesinin ayrıntılarını anlattı.
SORU: Sayın Başkan, Tahıl Koridoru nedeniyle dünyanın gözleri toplantınızdaydı. Birleşmiş Milletlerin tavsiyesi nedir?
Rusya’nın iki özel isteği var. Bunlardan biri Rusya tarım bankasının Ziraat Bankası’nın SWIFT sistemine bağlanması. Şu anda Rus bankaları yaptırımlar nedeniyle SWIFT sisteminin dışında. Bildiğiniz gibi bu ülke yılda 120-130 milyon ton tahıl ihraç ediyor. Sayın Putin basın toplantısında 62 yıldır satış yaptıklarını söyledi. Satışın devamı için iki şeyin olması gerekiyor. Birincisi satış sonucunda parayı alması, ikincisi ise nakliye için kullanılan gemilerin sigortalanması gerekiyor. Gemilerin Avrupa’ya ya da başka limanlara eşya taşıyabilmeleri için sigortalanması bir kuraldır. Yaptırımlar nedeniyle İngiltere merkezli sigorta şirketi gemileri sigortalamıyor. Rus bankalarının SWIFT sisteminden çıkarılması nedeniyle para transferi yapılmıyor, Ruslar her ikisinin de mümkün olduğunu savunuyor. Artık Birleşmiş Milletler, Türkiye’nin de katkısıyla süreci biraz geride başlayan bir noktaya getirdi. BM Genel Sekreteri Gutteres, 28 Ağustos’ta gönderdiği mektupta, Rusların istediği gibi doğrudan SWIFT değil, SWIFT sürecinden kaynaklanacak bir aracı mekanizma önerdi. Sigorta konusunda da çalıştıklarını söylediler.
Sayın Putin’in Soçi’ye gitmesi öncesinde ABD Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yaptı. “ABD ve Birleşmiş Milletler, hayat kurtaran tahıl girişimine aracılık etme çabalarından dolayı Türkiye’ye minnettar” diye açıklıyor. Ancak hem SWIFT olayı hem de sigorta meselesinde Batı, Rusya’ya çok farklı bir bakış açısı sergiliyor. Sayın Putin, farklı bakış açısı nedeniyle şu anda “bana karşı yaptıklarını yerine getirmiyorlar, yapmadıkları için de bu konuda onlarla ortak çalışma yapmayacağım” diyor. Tahılın yüzde 44’ü Avrupa’ya gidiyor. Yüzde 14’ü Afrika’ya gidiyor. Sayın Putin, “Avrupa zaten bana düşman. Avrupa verdiği sözleri yerine getirene kadar bu konuda adım atmayacağım” diyor. Ancak şimdilik 6 ülkeye 1 milyon ton tahıl göndermeyi düşündüğünü söyledi. “Bu konuyu Katar’la birlikte tartışalım” dedi.
DEİRİZOR’DA ÇATIŞMA
SORU: Suriye’nin Deyrizor kentinde Arap aşiretleri ile PKK/YPG’li teröristler arasında çatışmalar bir süredir devam ediyor. Bu konu özellikle Putin’le görüşmenizde mi gündeme geldi? Yaşananlar hakkında fikriniz nedir?
Sayın Putin açıkçası konuyu gündeme getirmedi. Kısa bir özet yaptım ve Suriye’deki bu gelişmelerde Arap aşiretlerinin PKK ve YPG’ye karşı bir bütün haline geldiğini, hatta şu anda katılımın artmasıyla birlikte Arap aşiretlerinin güçlendiğini görüyoruz. Sayın Putin ayrıca bölgenin sahipleri olarak Arap aşiretlerinin halka açık bir yere gelerek terör örgütüyle mücadele etmesinin değerli olduğunu söyledi.
Şu anda yaşananlar Arap kabilelerinin birlik ve beraberlik içerisinde topraklarına sahip çıkma adımıdır. Bu bakımdan yaşananları değerli buluyorum. Buraların gerçek sahipleri Arap kabileleridir. O yerlerin gerçek sahipleri bu terör örgütleri değil. Buraların sahibi ne PKK ne de YPG’dir, onlar sadece teröristtir. Aşiretlerin PKK ve YPG’ye karşı tutumu ön plana çıkarak bir namus eseridir. Hem ulusal hem de yereldir.
Terör örgütünün bölge halkı için ne kadar büyük bir tehlike olduğu bir kez daha görülmüştür. Umarım bir terör örgütünü başka bir terör örgütüyle yok etmek mümkün olmamıştır. Bu örgütlere destek veren ülkelerin, terör örgütü PKK/YPG’nin terör faaliyetleriyle bölge halkına yaşam hakkı tanımadığını görmesi gerekiyor. PKK/YPG’nin terör faaliyetleri ve ülkemizi tehdit eden faaliyetleri konusunda ABD ve Rusya’yı her zaman bilgilendiriyoruz.
Bu terör örgütünün Deyrizor’daki petrolü kontrol altına almak için yapmayacağı hiçbir katliam ve terör faaliyeti yoktur. Bu konuda muhatap ülkelere gerekli uyarıları yaptık, yapıyoruz. ABD’nin bu terör örgütüne yaptığı mühimmat ve silah yardımının bölge barışına hizmet etmediği görüldü. Terör örgütüne verilen her silah, bölgedeki kanın devamına, Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün bozulmasına hizmet ediyor.
“KERKÜK’Ü SIKIK TAKİP EDİYORUZ”
SORU : Kerkük’teki gelişmelere yaklaşımınız nedir? Son çatışmalar hakkında. Irak merkezi hükümetinin tutumuna nasıl tepki veriyorsunuz? IKBY ile birlikte PKK’ya karşı mücadelede yeni bir süreç yaratılabilir mi? Afrika’daki darbelere ilişkin değerlendirmenizi merak ediyorum. Çünkü sömürgeciliğe karşı bir uyanış olarak mı, yoksa demokrasinin bozulması olarak mı algılanmalı?
Afrika ülkelerinin bir tutumu var. Öte yandan diriliş halindeki ülkeleri susturmak, durdurmak için adımlar atan, direnen ülkeler de var. Mesela İngilizlerin tutumu… İngilizlerin Rusya ile nasıl ilişkileri olduğunu biliyoruz, tam tersi. Bir yandan Kıbrıs’ta bizi tuzağa düşürmeye çalışıyorlar. Sayın Putin’le de bu konuyu görüştük. Rusya’nın Kıbrıs’ta ofis açma konusundaki tutumu, Kıbrıs’la ilgili gelişmeler ve şu anda tahıl koridoruyla ilgili gelişmeler, Türkiye’nin yükünün bölgede hissedilmesini sağlıyor.
Kerkük meselesiyle ilgili olarak hem Dışişleri Bakanım Hakan Fidan hem de istihbarat birimlerimiz konuyu yakından takip ediyor. Çalışmaların yakından takip edilmesi, hem Irak Başbakanı Sayın Sudani ile yapılan görüşmeler hem de muhataplarıyla yapılan görüşmeler sonucunda Kerkük’te şu anda nispeten sakin bir atmosfer hakim. Dışişleri Bakanım Hakan Fidan’a ve MİT Lideri İbrahim Kalın’a da durumu yakından takip etmeleri gerektiğini söyledim. Dün Dışişleri Bakanım Hakan Fidan’ın İran’da yaptığı açıklamalar neticesinde bugün itibariyle hava sakin görünüyor. Konuyu takip ediyoruz. Bölgenin huzur ve huzuru için Kerkük’ün yapısını bozacak faaliyetlerden kaçınılmalıdır. Kerkük’ün yapısını bozacak her hamle Irak’ın bütünlüğünün bozulması anlamına geliyor. Türkmen vatanı Kerkük yüzlerce yıldır farklı kültürlerin barış içinde yaşadığı bir coğrafya olmuştur. Bu coğrafyanın huzur ve bütünlüğünün bozulmasına izin vermeyeceğiz.
